Hellenica World

.

To κβαντικό παράδοξο του Ζήνωνα (Quantum Zeno Effect) έχει να κάνει με την κατάρρευση της κυματοσυνάρτησης και προτάθηκε το 1977 από τους Misra και Sudarshan. Η βασική ιδέα έγκειται στο παρακάτω πείραμα:

Έστω ότι έχουμε ένα ασταθές σύστημα το οποίο βρίσκεται στην διεγερμένη κατάσταση \( \psi_2 \,, \) και το οποίο πρόκειται να μεταβεί φυσικά στη θεμελιώδη κατάσταση, μετά από χρόνo \( \tau \,.\) Για χρόνους μικρότερους του χρόνου \( \tau \,, \) η πιθανότητα μετάβασης στη θεμελιώδη κατάσταση είναι

\( P_{2,1}= \frac{t}{\tau} \, \)

ενώ η πιθανότητα το σύστημα να βρίσκεται ακόμη στην διεγερμένη κατάσταση \( \psi_2 \, \) μετά από χρόνο \( t \, \) είναι

\( P_2(t)=1-\frac{t}{\tau} \)

Εάν μετά τη μέτρηση βρούμε ότι το σύστημα είναι όντως στην κατάσταση \( \psi_2 \,, \) τότε σύμφωνα με την αρχή του φιλτραρίσματος η κατάσταση του συστήματος θα είναι πάλι η κατάσταση \( \psi_2 \,. \) Έτσι, αν επαναλάβουμε τη μέτρηση μετά από χρόνο \( 2t \,, \) η πιθανότητα να βρούμε το σύστημα πάλι στην κατάσταση \( \psi_2 \, \) είναι τώρα

\( P_2(t)=1-\frac{2t}{\tau} \)

Δηλαδή η πιθανότητα ολοένα και μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, όπως και θα έπρεπε να συμβαίνει. Το παράδοξο εμφανίζεται όταν επαναλάβουμε το πείραμα κάνοντας πολλές μετρήσεις ανά μικρά χρονικά διαστήματα. Για πολύ μικρούς χρόνους, η πιθανότητα μετάβασης στη θεμελιώδη κατάσταση είναι ανάλογη του \( t^2 \, \)

\( P_{2,1}=at^2 \, \)

Επαναλαμβάνοντας λοιπόν το πείραμα, από \( t=0 \, \) μέχρι \( t=T \,, \) δηλαδή παίρνοντας μετρήσεις σε χρόνους \( T/n, 2T/n, ..., T \,, \) η πιθανότητα το σύστημα να βρίσκεται στην κατάσταση \( \psi_2 \, \) είναι περίπου

\( 1-\frac{\alpha}{n}T ^2 \)

Παίρνοντας το όριο \( n \to \infty \) , η πιθανότητα πηγαίνει προς τη μονάδα. Αυτό είναι και το παράδοξο. Ένα ασταθές σύστημα το οποίο παρατηρείται συνεχώς, δεν αποδιεγείρεται ποτέ!

Το κβαντικό παράδοξο του Ζήνωνα έχει να κάνει με την γενικότερη ερμηνεία της κβαντικής μηχανικής, καθώς και με τον ρόλο που διαδραματίζει η μέτρηση στην κβαντική θεωρία.
Πηγές

David J. Griffiths, Introduction to Quantum Mechanics.

Retrieved from "http://el.wikipedia.org/"
All text is available under the terms of the GNU Free Documentation License

Επιστήμη

Αλφαβητικός κατάλογος

Home