Η Ελονοσία (Malaria) είναι μια λοιμώδης ασθένεια που προκαλείται από παρασιτικά πρωτόζωα του γένους Πλασμώδιο (Plasmodium) και η οποία μεταδίδεται στον άνθρωπο μόνο από το θηλυκό κουνούπι του γένους Ανωφελές (Anopheles) [1]. Το όνομά της προέρχεται από τις λέξεις έλος και νόσος, καθώς είχε παρατηρηθεί ότι η νόσος ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη γύρω από ελώδεις περιοχές. Διεθνώς αποκαλείται μαλάρια [malaria (από τις ιταλικές λέξεις: mala + aria = κακός αέρας)] από την πεποίθηση που επικρατούσε κάποτε ότι η ασθένεια προκαλούταν από τον 'κακό αέρα' κοντά στα έλη [2].

Αιτιολογία

Η ασθένεια προκαλείται από ένα γένος πρωτοζώου που ονομάστηκε αρχικά πλασμώδιο του Λαβεράν, από τον Γάλλο στρατιωτικό ιατρό Charles Louis Alphonse Laveran, που παρατηρησε πρώτος το 1880 την παρουσία αυτών των παρασίτων στο αίμα ασθενών που πέθαναν από ελονοσία [3] [4]. Σήμερα είναι γνωστό ότι τα πλασμώδια που μπορούν να προκαλέσουν ελονοσία στον άνθρωπο είναι τα πλασμώδια των ειδών P. falciparum, P. malariae, P. ovale, P. vivax και, σε μικρότερη έκταση P. knowlesi [5] [6] Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα πλασμώδια δεν παρασιτούν μόνο στον άνθρωπο, αλλά και σε πολλά άλλα ζώα π.χ. τα είδη P. chabaudi, P. yoelii και P. berghei μολύνουν ποντίκια [7]. Το είδος P. falciparum είναι το πιο ευρέως διαδεμονένο από όλα τα άλλα είδη πλασμωδίων, προκαλεί τις περισσότερες λοιμώξεις, παρουσιάζει αντίσταση στα συνήθη ανθελονοσιακά φάρμακα και είναι και το πιο επικίνδυνο, καθώς αποτελεί την αιτία της πλειονότητας των θανάτων από μαλάρια [1] [8]. Γι' αυτούς τους λόγους ο όρος μαλάρια αποδίδει τη λοίμωξη από P. falciparum.

Επιδημιολογία

Η μαλάρια είναι ενδημική στις τροπικές και υπο-τροπικές ζώνες της Γης, π.χ. στη Κεντρική και Νότια Αμερική, Ωκεανία, Νοτιοανατολική Ασία και Μέση Ανατολή. Η δε υπο-Σαχάριος Αφρική κυριολεκτικά μαστίζεται από τη νόσο [9]. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι το 50% περίπου του πληθυσμού της Γης απειλείται από τη νόσο, που σκοτώνει περίπου 1 εκατομμύριο ανθρώπους το χρόνο [10]. Η ελονοσία δεν είναι πλέον ενδημική στην Ελλάδα. Η κατά το παρελθόν χρήση δραστικών εντομοκτόνων (π.χ. DDT) και η εκτέλεση μεγάλων τεχνικών έργων (π.χ. η αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδα) συνέβαλαν στην πλήρη εξάλειψη της νόσου από την Ελλάδα. Τα 29 κρούσματα που καταγράφηκαν στην Ελλάδα το 2006 σχετίζονται με μόλυνση κατά τη διάρκεια ταξιδιού σε περιοχή όπου ενδημεί η νόσος [11].

Τα μικρά παιδιά είναι ιδιαιτέρως ευάλωτα στη νόσο. Οι δε έγκυες γυναίκες είναι εξαιρετικά ευάλωτες στη μαλάρια που προκαλείται από το P. falciparum γεγονός που οδηγεί σε μεγαλυτερα ποσοστά θνητότητας για τις γυναίκες καθαυτές και σε αύξηση των θνησιγενών και λιποβαρών παιδιών που γεννιούνται από αυτές [9] [12] [13].

Παθογέννεση

Πηγές

1. ↑ 1,0 1,1 Malaria: Frequently Asked Questions. Centers for Disease Control and Prevention (ανακτήθηκε 2009-07-18 )
2. ↑ Μπαμπινιώτης, Γεώργιος (2002). Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (2 έκδοση). Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας. σελ. 1041. ISBN 9789608619012.
3. ↑ Laveran CL (1982). "Classics in infectious diseases: A newly discovered parasite in the blood of patients suffering from malaria. Parasitic etiology of attacks of malaria: Charles Louis Alphonse Laveran (1845-1922)". Rev Infect Dis 4 (4): 908-11. PMID 6750753.
4. ↑ Sutherland CJ & Hallett R (2009). "Detecting malaria parasites outside the blood". J Infect Dis 199 (11): 1561–3. doi:10.1086/598857. PMID 19432543.
5. ↑ Mueller I, Zimmerman PA, Reeder JC (2007). "Plasmodium malariae and Plasmodium ovale--the "bashful" malaria parasites". Trends Parasitol. 23 (6): 278–83. doi:10.1016/j.pt.2007.04.009. PMID 17459775.
6. ↑ Singh B, Kim Sung L, Matusop A, et al. (2004). "A large focus of naturally acquired Plasmodium knowlesi infections in human beings". Lancet 363 (9414): 1017–24. doi:10.1016/S0140-6736(04)15836-4. PMID 15051281.
7. ↑ Stevenson MM & Riley EM. (2004). "Innate immunity to malaria". Nat Rev Immunol 4 (3): 169-80. doi:10.1038/nri1311. PMID 15039754.
8. ↑ Mendis K, Sina B, Marchesini P, Carter R (2001). "The neglected burden of Plasmodium vivax malaria". Am J Trop Med Hyg 64 (1-2 Suppl): 97–106. PMID 11425182. http://www.ajtmh.org/cgi/reprint/64/1_suppl/97.pdf.
9. ↑ 9,0 9,1 Malaria facts. Centers for Disease Control and Prevention (ανακτήθηκε 2009-07-18 )
10. ↑ Fact sheet on malaria. World Health Organization (ανακτήθηκε 2009-07-18 )
11. ↑ Ελονοσία: Ερωτήσεις & Απαντήσεις για το Κοινό. Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων (ανακτήθηκε 2009-07-18 )
12. ↑ Milner DA Jr, Montgomery J, Seydel KB, Rogerson SJ (2008). "Severe malaria in children and pregnancy: an update and perspective". Trends Parasitol. 24 (12): 590-5. doi:10.1016/j.pt.2008.09.001. PMID 18848498.
13. ↑ Lagerberg RE (2008). "Malaria in pregnancy: a literature review". J Midwifery Womens Health. 53 (3): 209-15. doi:10.1016/j.jmwh.2008.02.012. PMID 18455095.

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License