Η Στενωτική Τενοντοθηκίτις Δακτύλων (Stenosing Tenondosynovitis, ή Tenosynovitis), ή Εκτινασσόμενος Δάκτυλος (Trigger Finger) είναι μιά συχνή πάθηση των δακτύλων του χεριού, όπου διαταράσσεται επώδυνα η καμπτική λειτουργία τους, κάνοντας το δάκτυλο να δυσκολεύεται στην κάμψη - έκταση, και ενίοτε να "σκαλώνει" στην κάμψη, ή να εκτινάσσεται "σαν σκανδάλη" στην έκταση[1]. Ο καμπτήρας τένοντας του δακτύλου παγιδεύεται στην είσοδο της πεπαχυσμένης ινώδους θήκης του δεύτερου καθεκτικού συνδέσμου (Α2 Pulley), μπορεί ακόμα και να τριπλασιαστεί σε μέγεθος, και έτσι σε έκταση περνά βιαίως τη στένωση με ένα "τίναγμα σαν σκανδάλη"[2].

Επιδημιολογία - Στατιστική

Ολα τα δάκτυλα του χεριού μπορεί να νοσήσουν στους καμπτήρες τένοντες. Πιο συχνά η πάθηση εμφανίζεται στον καμπτήρα τένοντα του αντίχειρα (Trigger Thumb) και μετά στον καμπτήρα του μέσου δακτύλου κατά σειρά συχνότητας. Ομως η πάθηση εμφανίζεται και σε εκτείνοντες τένοντες όπως είναι του αντίχειρος. Η μορφή αυτή λέγεται Τενοντοθηκίτις De Quervain από το όνομα του πρώτου περιγράψαντος. Η Τενοντοθηκίτις De Quervain (De Quervain tenosynovitis) περιγράφηκε γιά πρώτη φορά από τον Ελβετό χειρουργό Fritz de Quervain το έτος 1895 με την αναφορά 5 περιστατικών της νόσου. Οι στενωτικές τενοντοθηκίτιδες των καμπτήρων εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες παρά σε άνδρες, με αναλογία τρία πρός ένα (3:1), ενώ η Τενοντοθηκίτις De Quervain σε αναλογία 9: 1, πιθανώς λόγω εμπλεκομένων ορμονικών διαταραχών[3]. Οι Γερμανοί Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. αναφέρουν ότι σε μιά σειρά 94 χειρουργηθέντων ασθενών γιά τενοντοθηκίτιδα De Quervain, οι 80 ήταν γυναίκες (85,1%) και οι 14 άνδρες (14,8%) [4]

Αιτιολογία

Η πάθηση οφείλεται κυρίως σε καταπόνηση του χεριού, που προκαλεί πάχυνση και στένωση του ινώδους ελύτρου του καμπτήρος τένοντος αντίστοιχα προς τις κεφαλές των μετακαρπίων και σε δευτεροπαθή τοπική πάχυνση του τένοντα. Στο σημείο αυτό υπάρχει ένας κυκλοτερής καθεκτικός σύνδεσμος πού φέρεται στην Αγγλική βιβλιογραφία με το όνομα A2 Pulley (A2 τροχαλία). Η συνεχής καταπόνηση του καμπτήρος τένοντος προκαλεί διόγκωση αυτού με αποτέλεσμα δυσαρμονία μεταξύ της διαμέτρου του τένοντος και της διαμέτρου του ελύτρου. Σε πιο προχωρημένα στάδια οι ίνες του τένοντος εκθλίβονται από τη δίοδο εντός του στενεμένου ελύτρου (θήκη) και δημιουργούν ένα θυσανώδες οζίδιο. Σπανιότερα η νόσος προκαλείται από πρωτοπαθή μετατραυματική δημιουργία οζιδίου μέσα στον τένοντα. Και στις δύο περιπτώσεις διαταράσσεται η σχέση των διαμέτρων του τένοντα και του ελύτρου με αποτέλεσμα τη δημιουργία του φαινομένου του εκτινασσόμενου δακτύλου, όταν ο τένοντας που είναι παχύτερος του φυσιολογικού περνά από το στενό τμήμα του ελύτρου. Πέραν της καταπονήσεως - υπερχρήσεως (overuse) έχουν εντοπισθεί και άλλα αίτια της παθήσεως όπως είναι η ιδιοπαθής στένωση του ελύτρου σε βρέφη, όπως και οι διάφορες ορμονικές διαταραχές στίς γυναίκες. Ετσι εξηγείται γιατί οι στενωτικές τενοντοθηκίτιδες είναι συχνές στην εμμηναρχή της εβηβείας, στην κύηση, στη γαλουχία, και στην εμμηνόπαυση.[5], [6], [7] Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις στενωτικές τενοντοθηκίτιδες σε ασθενείς με ρευματολογικά νοσήματα όπως Ρευματοειδή αρθρίτιδα, Reiter, Sjogren, Βehcet, SLE, Marie Strumbel Bechterew, κλπ [8]

Κλινική εικόνα και στάδια
Στενωτική Τενοντοθηκίτις Αντίχειρος De Quervain

Ο ασθενής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι όταν πιέζει την παλαμιαία επιφάνεια της περιοχής της μετακαρπιοφαλαγγικής αρθρώσεως αισθάνεται έντονο πόνο σαν κάψιμο και ενίοτε ότι το δάκτυλό του «κλείνει και δεν ανοίγει» ή «ανοίγει και δεν κλείνει» ή σε ηπιότερες περιπτώσεις "συναντά δυσκολία κατά την κάμψη και έκταση του δακτύλου". Η πάθηση μπορεί να είναι και συγγενής (σε βρέφη), οπότε αφορά κυρίως στον αντίχειρα. Στα βρέφη γίνεται αντιληπτό από τους γονείς από την αδυναμία κάμψης του δακτύλου[9], [10], [11]. Η πάθηση ταξινομείται, σε τρία κλινικά στάδια: [12]

* Στο πρώτο στάδιο υπάρχει απλώς μια τοπική διόγκωση και τοπική ευαισθησία με την πίεση του δέρματος, στα όρια δακτύλου και παλάμης, ενώ παράλληλα το δάκτυλο εμφανίζει πόνο στην κάμψη.
* Στο δεύτερο στάδιο, στα ανωτέρω συμπτώματα επιπροστίθεται και εμπλοκή του δακτύλου σε θέση κάμψης, αλλά ανατάσσεται εύκολα με τη δική του ισχύ.
* Στο τρίτο στάδιο, ο πόνος και η εμπλοκή σε κάμψη είναι πολύ έντονα και η εμπλοκή δεν ανατάσσεται εύκολα παρά μόνο με την υποβοήθηση του άλλου χεριού και γίνεται σαν σκανδάλη.

Συντηρητική Θεραπεία

* Η απλή συντηρητική θεραπεία: Στους ενήλικες, και σε ελαφρές περιπτώσεις η πάθηση αντιμετωπίζεται με απλή ξεκούραση του δακτύλου και χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, ενίοτε δε και με τοπική φυσικοθεραπεία και ένα ειδικό νάρθηκα ακινητοποίησης. Ετσι, η πάθηση είτε κάνει ένα κύκλο και αυτοϊάται, είτε χρονίζει είτε συχνά υποτροπιάζει[13].
* Η θεραπεία με ένεση Κορτιζόνης: Επειδή η απλή θεραπεία δεν αποδίδει πάντα, τα τελευταία χρόνια εισήχθη η ενδοελυτρική θεραπεία με ένεση Κορτιζόνης. Συνήθως χρησιμοποιούμε τα σκευάσματα βραδείας απορροφήσεως Triamcinolone acetonide (KENACORT) ή Dexamethazone Acetate (CELESTONE CHRONODOSE). Οι Ιάπωνες Sawaizumi T, Nanno M, και Ito H. αναφέρουν θετικά αποτελέσματα με ένεση Triamcinolone 1ml + Lidocaine 2%, σε ποσοστό 89% ιδίως άν η έγχυση γίνει σε δύο σημεία του ελεύτρου [14].
* H θεραπεία με Υαλουρονικό Νάτριο: Επειδή κάποιοι ασθενείς πρέπει να αποφύγουν την Κορτιζόνη γιά λόγους ανεπιθύμητων ενεργειών, γίνεται θεραπεία με ενδοελυτρική έγχυση Υαλουρονικού Νατρίου (Sodium Hyaluronate) με καλά αποτελέσματα [15] και μάλιστα πιό μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας από αυτά της Κορτιζόνης[16]. Ενίοτε μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μίγμα Κορτιζόνης με Υαλουρονικό και Xylocaine 2%[17].

Χειρουργική Θεραπεία

Στις δύσκολες και παραμελημένες περιπτώσεις ή στις υποτροπές Στενωτικής Τενοντοθηκίτιδος, η θεραπεία κατά κανόνα είναι χειρουργική (διατομή του στενού παθολογικού ελύτρου του τένοντα σε έκταση 1 cm. περίπου). Συγκεκριμένα διανοίγουμε το Α2 pulley που προαναφέρθηκε[18]. Στα βρέφη και στα παιδιά, γίνεται παρακολούθηση για 6 τουλάχιστο μήνες. Συνήθως η πάθηση υποχωρεί με ασκήσεις από τη μητέρα. Σε αντίθετη περίπτωση χειρουργείται άφοβα, αλλά χρειάζεται γενική νάρκωση[19]. Η επέμβαση γιά θεραπεία της στενωτικής τενοντοθηκίτιδας, θεωρείται σε βασικές γραμμές απλή. Η χειρουργική τομή είναι προκαθορισμένη γιά κάθε δάκτυλο (κατά μήκος χειρομαντικών γραμμών) και έχει συνήθως 1-2 cm μήκος.[20] Ειδικά γιά την τενοντοθηκίτιδα De Quervain η παλιά άποψη ότι "η τομή πρέπει να είναι απαραιτήτως εγκάρσια στόν Καρπό" δεν ισχύει, μπορεί άνετα να είναι επιμήκης (αυτό μάλιστα βοηθά στήν αποφυγή των δερματικών κλάδων του Κερκιδικού Νεύρου) διότι το δέρμα της περιοχής δεν ρικνώνει ποτέ, καθώς "αίρεται εις πτυχήν" σε αντίθεση με την παλάμη[21]. Στην εγχείρηση της Τενοντοθηκίτιδας De Quervain, χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή από τον χειρουργό. Ο μακρός απαγωγός του αντίχειρα είναι δυνατόν να αποτελείται από δύο ή και τρεις τένοντες με ξεχωριστό έλυτρο από τον βραχύ εκτείνοντα, οπότε η διάνοιξη αυτού του ελύτρου αφήνει στο χειρουργό την εντύπωση ότι ελευθερώνει τους τένοντες και των δύο μυών. Οι συγγενείς ανωμαλίες των τενόντων στην περιοχή αυτή υπερβαίνουν το 20% των περιπτώσεων. Γι' αυτό πρέπει απαραίτητα να αναζητηθεί και να γίνει διάνοιξη και στο έλυτρο του βραχύ εκτείνοντα του αντίχειρα. Ο αισθητικός κλάδος του κερκιδικού νεύρου χιάζεται με τους τένοντας αυτούς και πρέπει να προσεχθεί[22]. Επιπλοκές που έχουν καταγραφεί στήν επέμβαση γιά Στενωτική τενοντοθηκίτιδα, δεν είναι σπάνιες. Οι Γερμανοί Scheller A, Schuh R, Hönle W,και Schuh A. αναφέρουν ότι σε μιά σειρά 94 χειρουργημένων είχαν συνολικά 6 επιπλοκές, δηλαδή ποσοστό 6,3% [23] Οι επιπλοκές είναι οι εξής:

* Μολύνσεις: Ποσοστό 1% [24]
* Ατελής διάνοιξη του Α2 Pulley, με αναγκαιότητα επαναδιάνοιξης[25]
* Ιατρογενής διατομή δακτυλικών Νεύρων (Μέσο Νεύρο) ή Κλάδων αισθητικών του Κερκιδικού Νεύρου: Ποσοστό 4%.[26]
* Μετεγχειρητικό νευρίνωμα Δακτυλικού νεύρου.
* Ρίκνωση - Ουλή δύσμορφη στό δέρμα της παλάμης.
* Καθυστέρηση Επούλωσης Τραύματος (delayed wound healing): Ποσοστό 1% [27]
* Μετεγχειρητική Τενοντίτιδα (αποφεύγεται με μία Κορτιζόνη διεγχειρητικώς).[28]

Τα τελευταία χρόνια αναφέρονται προφορικά περιπτώσεις ορθοπεδικών που πραγματοποιούν διαδερμική διάνοιξη ελύτρου γιά στενωτική τενοντοθηκίτιδα καμπτήρων, με τη βελόνα 18G-40mm, αλλά ουδεμία δημοσίευση έχει γίνει μέχρι τώρα.

Παραπομπές - References

1. ↑ Graham Appley and Louis Solomon:System of Orthopaedics and Fractures, editions Churchill Livingstone, London, 1993
2. ↑ Γιαννίκας Αλέξανδρος και Τουλιάτος Αλέξανδρος:"Η χειρουργική του Τραυματισμένου Χεριού", Αθήνα, 1980
3. ↑ Παναγιώτης Συμεωνίδης: "Ορθοπαιδική", Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1996
4. ↑ Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. Department of Orthopedic Surgery, Neumarkt Clinic, 92318, Neumarkt, Germany.: “Long-term results of surgical release of de Quervain's stenosing tenosynovitis” International Orthopaedics. 2008 Oct 28
5. ↑ Graham Appley and Louis Solomon:System of Orthopaedics and Fractures, editions Churchill Livingstone, London, 1993
6. ↑ Γιαννίκας Αλέξανδρος και Τουλιάτος Αλέξανδρος:"Η χειρουργική του Τραυματισμένου Χεριού", Αθήνα, 1980
7. ↑ Παναγιώτης Συμεωνίδης: "Ορθοπαιδική", Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1996
8. ↑ W.Kelley: "Textbook of Rheumatology", Saunders, 1989
9. ↑ Graham Appley and Louis Solomon:System of Orthopaedics and Fractures, editions Churchill Livingstone, London, 1993
10. ↑ Γιαννίκας Αλέξανδρος και Τουλιάτος Αλέξανδρος:"Η χειρουργική του Τραυματισμένου Χεριού", Αθήνα, 1980
11. ↑ Παναγιώτης Συμεωνίδης: "Ορθοπαιδική", Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1996
12. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
13. ↑ Graham Appley and Louis Solomon:System of Orthopaedics and Fractures, editions Churchill Livingstone, London, 1993
14. ↑ Sawaizumi T, Nanno M, Ito H. ,Department of Orthopaedic Surgery, Nippon Medical School, 1-1-5 Sendagi, Bunkyo-ku, Tokyo, 113-8603, Japan, sawa@nms.ac.jp.: “De Quervain's disease: efficacy of intra-sheath triamcinolone injection”. Medscape, 2008
15. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
16. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
17. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
18. ↑ Γιαννίκας Αλέξανδρος και Τουλιάτος Αλέξανδρος:"Η χειρουργική του Τραυματισμένου Χεριού", Αθήνα, 1980
19. ↑ Παναγιώτης Συμεωνίδης: "Ορθοπαιδική", Εκδόσεις University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 1996
20. ↑ Stanley Hoppenfeld: Surgical Exposures in Orthopaedics, Editions Lippincot Co, 1984
21. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
22. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
23. ↑ Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. Department of Orthopedic Surgery, Neumarkt Clinic, 92318, Neumarkt, Germany.: “Long-term results of surgical release of de Quervain's stenosing tenosynovitis” International Orthopaedics. 2008 Oct 28
24. ↑ Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. Department of Orthopedic Surgery, Neumarkt Clinic, 92318, Neumarkt, Germany.: “Long-term results of surgical release of de Quervain's stenosing tenosynovitis” International Orthopaedics. 2008 Oct 28
25. ↑ Χαράλαμπος Γκούβας: "Παθήσεις και κακώσεις άκρας χειρός", έκδοση 2010
26. ↑ Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. Department of Orthopedic Surgery, Neumarkt Clinic, 92318, Neumarkt, Germany.: “Long-term results of surgical release of de Quervain's stenosing tenosynovitis” International Orthopaedics. 2008 Oct 28
27. ↑ Scheller A, Schuh R, Hönle W, Schuh A. Department of Orthopedic Surgery, Neumarkt Clinic, 92318, Neumarkt, Germany.: “Long-term results of surgical release of de Quervain's stenosing tenosynovitis” International Orthopaedics. 2008 Oct 28
28. ↑ Campbell's: Operative Orthopaedics, USA, Sawnders, 1987

Από τη ελληνική Βικιπαίδεια http://el.wikipedia.org . Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την GNU Free Documentation License